Abubakar Imam, Skarb w słowach zaklęty. Księga Magana Jari Ce Abubakara Imama z komentarzem kulturowym, tłum. i red. nauk. Nina Pawlak
Publikacja jest pierwszym europejskim tłumaczeniem zbioru bajek i opowieści Magana Jari Ce [czyt. Magana dżari cze] Abubakara Imama z języka hausa na język polski. Książka jest istotną pozycją w kanonie literatury Hausa i ważnym tekstem źródłowym do badania tradycji ustnej w języku hausa.
Pierwsza edycja dzieła ukazała się w 1937 r. w Nigerii w okresie intensywnych działań promujących zapis tradycji ustnej i popularyzacji czytelnictwa w języku hausa. Publikacja była wielokrotnie wznawiana przez wydawnictwo Northern Nigerian Publishing Company. Magana Jari Ce zawiera 83 teksty bajek. Opowieści, legend, połączonych wątkiem narracyjnym, nadającym całości charakter opowieści szkatułkowej, wzorowanej na arabskiej „Księdze baśni z 1001 nocy." Polskie tłumaczenie opiera się na wydaniu z 1980 r.
Tytuł dzieła (w dosłownym tłumaczeniu: 'Mowa jest skarbem') odwołuje się do wartości słowa i statusu słowa w kulturach ustnych, w których jest ono bytem realnym i ma moc oddziaływania na świat fizyczny. Polski przekład będzie miał tytuł Skarb w słowach zaklęty i podtytuł Księga Magana Jari Ce Abubakara Imama z komentarzem kulturowym.
Magana Jari Ce jest cennym źródłem wiedzy o odległej kulturze, ukazuje szeroką panoramę życia i obyczajów ludu Hausa przez pryzmat motywów rodzimych i obcych, funkcjonujących w bajkach blisko- i dalekowschodnich oraz europejskich. Poprzez wątki zapożyczone, jest też unikalnym przykładem kulturowego transferu bajkowych motywów do innego kodu kulturowego.
Przekład wychodzi naprzeciw zainteresowaniom badaczy kultury polskiej i szerzej europejskiej dotyczącym kulturowych powiązań i obszarów inspiracji we współczesnym świecie. Magana Jari- Ce jest potwierdzeniem tych procesów i ich realnym przejawem. Także walory literackie książki są przedmiotem zainteresowania badaczy ze względu na styl pisarza podtrzymujący narrację charakterystyczną dla tradycji ustnej.
Książka została wydana jako przekład tekstu z aparatem krytyczny (w tym z przypisami), dodatkowo zawiera wstęp i słowniczek terminów kulturowych, co pozwala włączyć dzieło z innego kręgu kulturowego do polskich badań kulturoznawczych i komparatystyki literackiej, w tym badań nad literaturą ludową w aspekcie porównawczym. Tekst jest bogaty w przysłowia (stosowane m.in. jako tytuły bajek), epitety pochwalne, ideofony i wstawki poetyckie.
Wszystkie nigeryjskie wydania Magana Jari Ce zawierają ilustracje, które nawiązują do treści bajek i opowieści lub odnoszą się do sytuacji, w jakiej znalazł się bohater wątku narracyjnego – papuga. W wydaniu z roku 1980 są to rysunki wykonane czarną kreską.
Trwające od wielu lat w środowisku polskich afrykanistów prace nad przekładem tekstu Magana Jari Ce na język polski nie mogły zostać sfinalizowane ze względu na brak porozumienia w zakresie praw autorskich. Kontakty akademickie między Uniwersytetem Warszawskim a Uniwersytetem Bayero w Kano stworzyły płaszczyznę do negocjacji z Abubakar Imam Foundation, reprezentującą rodzinę Autora, która w roku 2017 wyraziła pisemną zgodę na opublikowanie dzieła w polskim przekładzie i przekazanie praw do tłumaczenia Katedrze Języków i Kultur Afryki Uniwersytetu Warszawskiego.
Książka jest zaktualizowaną i zredagowaną przez Ninę Pawlak wersją przekładu przygotowywaną przez polskich hausanistów przez wiele lat, weryfikowaną w trakcie zajęć akademickich i ćwiczeń tłumaczeniowych. Jest ona tym samym świadectwem osiągnieć polskiej hausanistyki. dokumentującym wiedzę o języku i kulturze Hausa, która będzie udostępniona polskiemu czytelnikowi poprzez publikację dzieła ważnego z punktu widzenia historii kultury afrykańskiej.
